Borelioza i nowa szczepionka mRNA. Kleszcze przestaną być zagrożeniem?

Kleszcze i przenoszona przez nie borelioza to coraz większy problem. Powstała jednak innowacyjna szczepionka mRNA przeciwko boreliozie. Będzie działała na podobnej zasadzie co szczepionki przeciwko COVID-19.

Kleszcze budzą w was strach przed chorobami? Być może borelioza nie będzie wkrótce stanowiła już tak poważnego zagrożenia jak obecnie, bo jak sugerują wyniki badań na zwierzętach, opublikowana na łamach „Science Translational Medicine“, wkrótce będzie dostępna nowa szczepionka mRNA. Działać ma na tej samej zasadzie co szczepionki przeciwko koronawirusowi. Uczeni podkreślają, że ich szczepionka może chronić także przed innymi chorobami przenoszonymi przez kleszcze. Zapowiedzieli, że preparat może być również stosowany w połączeniu z bardziej tradycyjną szczepionką ukierunkowaną na konkretne patogeny, aby zwiększyć skuteczność

Innowacyjna szczepionka mRNA. Borelioza zostanie pokonana?

Szczepionkę mRNA przeciw boreliozie od 10 lat opracowuje prof. Erol Fikrig z Yale School of Medicine. Początkowo miała ona atakować kleszcza, a nie przenoszony przez niego patogen. Przełom nastąpił, gdy badacz w czerwcu 2019 r. na spotkaniu w Killarney (Irlandia) usłyszał, jak immunolog Drew Weissman z University of Pennsylvania opisał mało znaną wówczas technologię: szczepionkę wykorzystującą informacyjne RNA (mRNA).  

Ślina kleszcza zawiera czynniki, które pomagają przenosić patogen, ale te białka są „trudne do wytworzenia w laboratorium.Piękno szczepionki mRNA polega na tym, że… nie musisz wytwarzać białka – organizm robi to za ciebie – wyjaśnił Firking. (science.org)

Firking wraz ze swoim zespołem naukowców z University of Pennsylvania opracował szczepionkę zawierającą 19 odrębnych fragmentów mRNA. Każdy z nich koduje białko lub antygen ze śliny kleszcza jeleniego (szczepionki mRNA przeciwko COVID-19 dostarczają tylko jeden antygen). Już teraz Jorge Benach, mikrobiolog ze Stony Brook University, który współodkrył Borrelia burgdorferi, uważa, że szczepionka Firkinga i wyniki jego pracy naukowej będą bardzo przydatne w przypadku przyszłych szczepionek. Podkreślił, że będzie to pierwsza szczepionka przeciwko chorobie zakaźnej, która nie jest ukierunkowana bezpośrednio na patogen.

Na jakim etapie są prace nad innowacyjną szczepionką? Trwa obecnie faza badań klinicznych. Jest podawana świnkom morskim, u których naturalnie skóra po ukąszeniu zmienia kolor na czerwony i rozwija się alarmujący stan zapalny. Kleszcze odpadają wcześniej i nie przenoszą bakterii wywołujących boreliozę. Szczepionka zintensyfikowała reakcję immunologiczną, a zmiany skórne pojawiły się już po 18 godzinach. Potencjalnie taki sam mechanizm działania może znaleźć zastosowanie w wielu chorobach odkleszczowych, a naukowcy mają nadzieję, że szczepionka zadziała u ludzi w ten samo sposób co u świnek morskich.

Kleszcze, które przyczepiły się do zaszczepionych świnek morskich miały problemy z żerowaniem. Zassały niewiele krwi i zaczęły się odczepiać po około 48 godzinach. 80 proc. z nich odpadło od żywiciela po 96 godzinach, podczas gdy w grupie niezaszczepionych świnek morskich tylko 20 proc. pajęczaków odczepiło się w tym samym czasie – podaje Dziennik Naukowy.

Stan zapalny w miejscu ukąszenia kleszcza jest wręcz wskazany. Większość osób długo nie zauważa, że ugryzł je kleszcz, ponieważ ślina tych pajęczaków zawiera substancje chemiczne o działaniu znieczulającym, więc mogą nieprzerwanie żerować. Szczepionka mRNA przygotuje układ odpornościowy człowieka do wyraźnej reakcji na ukąszenie.

To ważne, ponieważ B. burgdorferi rzadko przenosi się z kleszcza na żywiciela przed upływem 36 godzin (kleszcz pozostaje przyczepiony często 4 dni lub dłużej). Kiedy naukowcy usunęli kleszcze wkrótce po tym, jak w miejscu ugryzienia pojawił się stan zapalny (jak mógłby to zrobić ukąszony człowiek), transmisja B. burgdorferi została zablokowana – wyjaśnia rmf24.pl.

Borelioza kontra szczepionka mRNA. Pokonamy choroby odkleszczowe?

Firking podkreśla jak ważne jest wynalezienie skutecznej szczepionki mRNa przeciw chorobom odkleszczowym. W Stanach Zjednoczonych borelioza jest najczęstszą infekcją przenoszoną ze zwierząt na ludzi. Co roku kleszcz jeleni (Ixodes scapularis) przenosi tam bakterię Borrelia burgdorferi nawet na pół miliona ludzi. Jak wynika z szacunków, aż 1,6 mln ludzi w 2020 roku cierpiało z powodu przewlekłych konsekwencji zakażenia chorobą odkleszczową.

Ślina jest bardzo ważna dla kleszczy. Zawarte w niej substancje sprawiają, że nie czujemy ukąszenia. Powodują też rozkurczenie naczyń krwionośnych i zwiększenie dopływu krwi. Zapobiegają też jej krzepnięciu. Dodatkowo blokują reakcję układu immunologicznego. W ślinie kleszczy, która dostaje się do krwiobiegu gospodarza, znajdują się patogeny wywołujące boreliozę – wyjaśnia Dziennik Naukowy.