5 marca 1953 roku – ta data zapisała się w historii jako koniec dyktatora. Wielu odetchnęło, gdy wreszcie nastąpiła śmierć Stalina. Jak umarł komunistyczny przywódca Józef Stalin (Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili), którego liczba ofiar szacowana jest na kilkadziesiąt milionów? Okazuje się, że zamordował go system, który sam stworzył.
Józef Stalin przeczuwał, że jego historia dobiegała końca? 28 lutego oglądał jeszcze amerykańskie westerny na Kremlu w Moskwie. Później wsiadł do jednej z pancernych limuzyn (by zmylić potencjalnych zamachowców) i w eskorcie tajnych funkcjonariuszy wyjechał do daczy w Kuncewie. To była jego ostatnia podróż.
Dacza Józefa Stalina
Dacza Stalina miała prosty wystrój i skromne boazerie. Jak opisuje historyk Oleg Khlevniuk, to właśnie z tego miejsca potwór pod koniec życia najczęściej sprawował władzę. Zdarzało się, że wcale nie przyjeżdżał na Kreml, nawet gdy podejmował najtrudniejsze decyzje.
28 lutego wyprawił w daczy ostatnią kolację, na której gościli jego najbliższi współpracownicy: Malenkow, Beria, Bułganin i Chruszczow. Khlevniuk przypomina, że dyktator traktował ich niemal jak przybraną rodzinę, bo tą prawdziwą od siebie odepchnął. Chociaż pili wino i rozmawiali o wojnie japońskiej, wiedzieli, że każdej chwili dyktator może się ich pozbyć. Żyli w strachu. Czy przeczuwali, że za kilka dni rozpocznie się między nimi walka o władzę?
Pod koniec życia cierpiał na manię prześladowczą. Obawiał się zamachu, zwłaszcza otrucia. Zamieniał się na kieliszek z którymś z najbliższych towarzyszy. Żył w strachu – wyjawił były oficer KGB Igor Prelin
Koniec Stalina i ostatnia czystka
Sądząc z wypowiedzi Prelina, w Rosji spodziewano się, że nadciąga koniec Stalina. Były oficer przypomina, że dyktator był już „chorym, łysiejącym starcem”, a jego wypowiedzi stały się mętne. Źródła historyczne podają, że stan zdrowia wodza pogarszał się po udarze w 1949 roku i nie mógł nawet normalnie pisać. Wyglądał coraz gorzej i mówił coraz wolniej, ale maskował swój brak obecności licznymi podobiznami na sztandarach, budując kult jednostki. Na uroczystościach pojawiał się jego sobowtór.
Morderczy Gruzin ostatni raz przemówił publicznie przed kamerami 5 października 1952 roku i widać było jak się zmienił. Zapowiedział wtedy, że Biuro Polityczne zmniejszy się z 28 do 25 członków. Szykowała się kolejna wielka czystka i nawet jego najbliższi współpracownicy poczuli nóż na gardle.
Spisek lekarzy – chcieli przeprowadzić zamach na Stalina?
13 stycznia 1952 w „Prawdzie” poinformowano o „terrorystycznej grupie lekarzy trucicieli”. 12 medyków z Kremla miało być szpiegami. Oczywiście na Łubiance przyznali się do zabijania radzieckich dygnitarzy na zlecenie zachodnich służb. Wśród oskarżonych był także osobisty lekarz Stalina Władimir Winogradow. Gdy dyktator umierał, jego najlepsi lekarze siedzili w więzieniach.
Jak umarł Józef Stalin? Zabił go strach!
Gdy 28 lutego wieczerza się zakończyła, goście opuścili daczę i odjechali. Stalin udał się do salonu, gdzie zasnął. Rano 1 marca nie zadzwonił jednak o zwykłej porze. Ochrona niepokoiła się, ale nikt nie odważył się wejść do pokoju przez wiele godzin. Stalin sam ustalił surowe zasady swojej ochrony, ale nikt nie pomyślał o instrukcji na wypadek, gdyby tyran stracił przytomność. Bano się choćby pomyśleć o takiej ewentualności.
Pracownicy żyli w strachu. Jeden nieodpowiedni ruch, albo nawet właściwy, który mu się nie spodobał, groził rozstrzelaniem. Bali się nawet zbyt głośno stuknąć obcasami – wyznał Prelin.
Ochrona wykorzystała fakt, że późnym wieczorem przywieziono pocztę z Kremla. Funkcjonariusz o nazwisku Łuzgaczow wykorzytał to jako pretekst i wszedł do pokoju Stalina. Ujrzał go nieprzytomnego na podłodze w kałuży własnego moczu. Jak podaje historyk Edward Radziński, Stalin słyszał co mówił do niego ochroniarz, ale nie mógł już odpowiedzieć, tylko bełkotał.
Wezwany został Beria, ale zjawił się dopiero po kilku godzinach. Stwierdził, że 73- letni Gruzin śpi i nie wolno mu przeszkadzać. Nie wezwał lekarzy, a przestraszeni ochroniarze nie zaprotestowali.
Padł ofiarą własnego systemu – ocenia Siergiej Chruszczow.


Lekarze pojawili się w Kuncewie dopiero rano 2 marca. Siergiej Chruszczow (syn Nikity Chruszczowa) dodaje, że medycy bali się, bo wiedzieli jaki los spotkał ich poprzedników. Zdiagnozowali jednak, że Stalin miał udar. Wystąpiły trudności z oddychaniem i paraliż jednej strony ciała. Czy śmierć Stalina była już wtedy przesądzona?
Przywódca byl w stanie krytycznym, miał uszkodzenia mózgu, ale wciąż żył. Kraj o tym nie wiedział, bo w Moskwie urzędował jego sobowtór Feliks Dadajew. Tymczasem 5 marca przegłosowano pozbawienie tyrana stanowisk Przewodniczącego Rady Ministrów i Sekretarza Komitetu Centralnego. Chociaż śmierć Stalina jeszcze nie nastąpiła, Biuro Polityczne już ucztowało na jego zwłokach.
Ostatnie chwile Stalina i przyczyna śmierci
Córka Stalina Swietłana Alliłujewa opisała ostatnie chwile dyktatora. Podobno otworzył oczy, a spojrzenie miał pełne gniewu, szaleństwa i strachu przed śmiercią. Zdążył jeszcze pogrozić wszystkim ręką i odszedł na zawsze.
W końcu Stalin umiera. Oficjalna przyczyna zgonu to wylew krwi do mózgu spowodowany chronicznym nadciśnienieniem – podaje kanał Ciekawehistorie na YouTube.
Portal ciekawostkihistoryczne.pl pisze, że Stalin padł ofiarą ostatniej czystki, którą zarządził. Popełnił „samobójstwo tak absurdalne, że aż godne radzieckiego wodza”. Źródło zwraca uwagę, że gdy potwór nie mógł rządzić, do podjęcia najprostszej decyzji o wezwaniu lekarza trzeba było obrad całego Prezydium Komitetu Centralnego.
Przestało bić serce współbojownika i genialnego kontynuatora dzieła Lenina, mądrego Wodza i Nauczyciela Partii Komunistycznej i narodu radzieckiego – tak Komitet Centralny poinformował kraj o śmierci Stalina. (polskieradio24.pl).
Czy Józef Stalin został zamorodowany?
Niektórzy historycy nie wierzą, że przed wylewem Stalin kazał odprawić własną ochronę. Są zdania, że Malenkow, Beria, Bułganin i Chruszczow nie mogli sobie pozwolić, by tyran przeżył. Śmierć Stalina musiała nastąpić, aby oni mogli przeżyć i walczyć o władzę.
Powyższy materiał powstał w oparciu o film dokumentalny Polsat Viasat History.
Źródło zdjęcia:
- Jak umarł Józef Stalin? Historia upadku dyktatora: YouTube